Category ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԷՋԵՐԻՑ
Թիվ 1 /165/ Հունվարի 31, 2018թ.
Թիվ 10 /162/, Հոկտեմբերի 30, 2017թ.
Թիվ 5 /157/, Մայիսի 30, 2017թ.
Թիվ 12/152/, դեկտեմբերի 28, 2016թ.
ՀԱՐՍԱՆԵԿԱՆ ԱՐԱՐՈՂԱԿԱՐԳԻ ԱՐՏԱՑՈԼՈՒՄԸ ԿԵՆԱՑ ԾԱՌԻ ՊԱՏԿԵՐՆԵՐՈՒՄ
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԷՋԵՐԻՑ
Հայկական զարդարվեստն ունենալով հազարամյակների պատմություն և զարգանալով ու բազմաբնույթ պատկերներ ընդունելով, դարերի ընթացքում իր մեջ մարմնավորել է այն բոլոր իղձերն ու երազանքները, որոնք արտահայտվել են ժողովրդական բանահյուսության մեջ: Դրանցում յուրահատուկ տեղ է հատկացվել հարսանեկան արարողակարգին: Ուսումնասիրելով զարդարվեստի տարբեր պատկերներ, հանգում ենք այն եզրակացության, որ հարսանիքի տեսարանները, ամուսնացող զույգի սիմվոլները ավելի շատ արտահայտվել են կենաց ծառի մոտիվներում: Սովորաբար կենաց ծառի միջնամասում պատկերվում են հարսի ու փեսայի պատկերները` կենաց ծառի սաղարթով, որն ավարտվում է պտղաբերության սիմվոլներով կամ ապագա մանկան պատկերով` որպես պտղաբերության խորհրդանիշ: Նման նկարներում տեսնում ենք մարդկային կյանքի համապատասխան հասկացությունները` հայր, մայր, զավակ, այն ուժերը, որոնք պայմանավորում են կենաց ծառի հավերժության գոյությունը: Զարդարվեստում պսակի տեսարանում տեսնում ենք կենտրոն գլուխ գլխի կանգնած հարսն ու փեսան, նրանց կողքին քավորն ու քահանան: Քավորի ձեռքում կենաց ծառ է լինում, որ դրսևորում է ընտանիքի գաղափարը:
Հարսանեկան կենաց ծառերը սիմվոլներ են, որոնք մարմնավորում են հարսին ու փեսային, նրանց հարազատներին ու բարեկամներին: Հ.Աճառյանը գրում է. «Կը ներկայացնե փեսային գերդաստանը, իսկ վրան շարված խնձորները անոր հարակից զանազան անձնավորությունները… /Հ. Աճառյան,- Հայերեն գավառական բառարան, Թիֆլիս 1913, էջ 1067-1068/: Փառաբանել այս ծառը` նշանակում է փառաբանել հարսանիքի մասնակիցների միասնությունը, նրանց բարեկամական սերտ կապերը: Continue reading
ԱՎԱՆԴԱԿԱՆ ՍՊՈՐՏԱՁԵՎԵՐԸ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾԵՐՈՒՄ
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԷՋԵՐԻՑ
Հայ ժողովուրդը դարերի ընթացքում կերտել է ոչ միայն խաղաղ ապրելու, արարելու և ստեղծագործելու, այլ նաև կերտել է իր հարուստ մշակույթը: Այսօր այդ վիթխարի մշակույթը որպես պատմական սկզբնաղբյուր, մյուս կողմից որպես անզուգական ժառանգություն, անսպառ աղբյուր են ճիշտ ըմբռնելու հայ մշակույթի զարգացման ընթացքը, ուղղությունները: Մշակույթի զարգացման պատկերային արտացոլումները իրենց արտահայտությունն են ստացել զարդաքանդակներում ու զարդանկարներում: Թուղթն ու մագաղաթը, վրձինն ու գրիչը, թանաքն ու ներկանյութերը անհամեմատ շատ հնարավորություններ են ընձեռնել մանրանկարիչներին, քան մյուս ուղղություններում: Զարդարվեստի մոտիվները դարերի ընթացքում խիստ փոփոխության են ենթարկվել, տարբեր նշանակություն ունեցել ու ծառայել են տարբեր նպատակների:
Հայ ժողովրդի զարդարվեստի մեջ կարևոր տեղ են զբաղեցնում բուսական, կենդանական, կենաց ծառի, տոնահանդեսների, պայքարի մոտիվները: Դրանք շատ հաճախ արտահայտել են միստիկ-դիցաբանական բնույթ, չարի ու բարու, գարնան զարդոնքի ու աշնան, մահվան ու վերածննդի գաղափարախոսությանը:
Հայկական ժողովրդական խաղերը դասակարգվում են խմբերի.
1/ արտադրական, 2/ հասարակական, 3/ դրամատիկական, ծաղրախաղեր, 4/ մարզական, 5/ զվարճախաղեր, 6/ սեղանախաղեր, 7/ մտավարժական, 8/ ծիսական:
Յուրաքանչյուր խաղաձև մարզում էր մարդու ճկունությունն ու ճարպկությունը, հնարամտությունը, ուժն ու կորովը, նպաստում ուշադրության զարգացմանը, արագաշարժությանը, ճշգրտությանը, սրատեսությանը, ուշիմությանը ու շարժունակությանը, սովորեցնում էին խառը իրադրության մեջ տարբերել իր և մրցակից թիմի անդամներին: Continue reading
«ՎԱՐԴԱՁՈՐ» ԹԵՐԹ 